ΤΡΑΠΕΖΑ ΓΗΣ
Μύθος, Αλήθεια, Πραγματικότητα.
Τον τελευταίο καιρό, πολλές φορές ακούγεται στις ειδήσεις πως η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ προτίθεται να δημιουργήσει ¨ΤΡΑΠΕΖΑ ΓΗΣ¨. Αυτόματα δημιουργείται η απορία, τι είναι η Τράπεζα Γης, πως λειτουργεί, τι εξυπηρετεί και τέλος ωφελεί τους πολίτες;
Θα προσπαθήσουμε, λοιπόν, να δώσουμε μερικά στοιχεία που ίσως βοηθήσουν αρκετούς πολίτες στο μέλλον.
¨Τράπεζα Γης¨, είναι ένα ταμείο δικαιωμάτων ανάπτυξης, με την μορφή άυλων τίτλων, στο οποίο μεταφέρεται η δυνατότητα κάποιου να οικοδομήσει. Σαν θεσμός σήμερα δεν υπάρχει, η πολιτεία θέλει με τον νέο νόμο περί αυθαιρέτων (ήδη έχει τελειώσει η δημόσια διαβούλευση και οδεύει προς την Βουλή), να τον θεσμοθετήσει ώστε να αρχίσει η λειτουργία του.
Η Τράπεζα Γης λειτουργεί ως εξής: μπορεί εκ του νόμου και αναλαμβάνει να συναλλάσσεται με του ιδιοκτήτες ακινήτων που έχουν επιπλέον συντελεστή δόμησης από κάποιο ακίνητο (πχ διατηρητέο κτίριο, ρυμοτομούμενο οικόπεδο, κλπ), έναντι γνωστού αντιτίμου, να τον πουλήσει σε νέο αγοραστή που έχει ανάγκη (να νομιμοποιήσει ή να ρυθμίσει κάποιο αυθαίρετο κτίσμα). Μέρος των εσόδων αυτών δύναται να χρησιμοποιηθεί στην χρηματοδότηση δημοτικών ή περιφερειακών προγραμμάτων, προστασία κοινοχρήστων χώρων ή και ανάπλαση περιοχών. Επίσης μπορεί να αγοραστούν άλλα δικαιώματα ανάπτυξης προκειμένου να εξυπηρετήσουν ανάγκες κυρίως τοπικών κοινωνιών αλλά και της πολιτείας.
Δύναται, κάποιος ιδιοκτήτης οικοπέδου ή κτιρίου, το οποίο δεν θέλει ή δεν μπορεί να αξιοποιήσει, να πωλήσει το δικαίωμα αυτό ή να το ανταλλάξει με άλλο ακίνητο σε άλλη περιοχή, μόνο μέσω της Τράπεζας Γης. Με τον τρόπο αυτό είναι δυνατόν να νομιμοποιηθούν χιλιάδες αυθαίρετα σε όλη την χώρα, ενώ μεγάλη παρέμβαση κάνει ο νέος θεσμός σχετικά με αναξιοποίητους οικοδομικούς συνεταιρισμούς, που κατέχουν εκτάσεις μέσα σε δασικές περιοχές ή σε παραλιακές ζώνες. Έτσι εξασφαλίζουν τίτλους που μεταφέρονται σε άλλες περιοχές (υποδεικνυόμενες από δήμους, περιφέρειες κλπ). Επί πλέον μπορεί να πωλήσουν τα δικαιώματα, μέσω της Τράπεζας Γης, σε δήμους προκειμένου οι δήμοι αφού δημιουργήσουν χώρους υποδοχής συντελεστή δόμησης, να υλοποιήσουν σημαντικές αστικές αναπλάσεις προς εξυπηρέτηση των δημοτών.
Επίσης οι Δήμοι μπορεί να προβούν σε κατεδαφίσεις ετοιμόρροπων παλαιών κτιρίων, σε πυκνοκατοικημένες περιοχές που ιδιοκτήτες πωλούν ή ανταλλάσουν τα δικαιώματα. Έτσι με συστηματική και επίπονη μελέτη και εργασία είναι δυνατόν να δημιουργηθούν μέχρι και μικρές πλατείες σε κεντρικούς ιστούς, πράγμα που στο παρελθόν φάνταζε απίθανο. Από τα παραπάνω καταφαίνεται ότι η λειτουργία της Τράπεζας Γης θα ωφελήσει ατομικά και συλλογικά τους πολίτες. Τούτο θα συμβεί εφόσον ο θεσμός λειτουργήσει με σοβαρότητα, ώστε να εξασφαλιστούν οι καλύτεροι όροι υλοποίησής της και να αποτελέσει, εργαλείο και μοχλός εκκίνησης και ανάπτυξης της οικονομίας που είναι τόσο απαραίτητο στην εποχή μας.
Επίσης στο εξωτερικό η Τράπεζα Γης λειτουργεί ως πολεοδομικό εργαλείο στην Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία από το 1970, η Σουηδία την χρησιμοποιεί με ενσωμάτωση σε επί μέρους μηχανισμούς, ενώ στις ΗΠΑ θεσμοθέτησαν την Τράπεζα Γης από την 10ετία του 1930.
Εν τέλει η Τράπεζα Γης δημιουργεί αίσθημα ασφαλείας στους ιδιοκτήτες ακινήτων που ενδιαφέρονται να κινήσουν τα δικαιώματα αυτών και σ΄αυτούς που ενδιαφέρονται να επωφεληθούν από τα δικαιώματα, χωρίς ωστόσο τα παρατράγουδα του παρελθόντος.
Γιάννης Κων. Καρέτσος Ι. Π. Μεσολογγίου 30-05-2013
Συνταξιούχος Πολιτικός Μηχανικός Τ.Ε.